سدیم هیدروکساید (Sodium Hydroxide) که با نام‌های سود پرک، سود سوزآور، یا کاستیک سودا نیز شناخته می‌شود، یک ترکیب شیمیایی قلیایی قوی با فرمول NaOH است. این ماده به صورت جامد (پرک، پولک، یا گرانول) و محلول در آب یافت می‌شود و کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد. در ادامه، تمامی جنبه‌های مورد نظر شما را با رعایت اصول سئو برای کلمه کلیدی سدیم هیدروکساید یا سود پرک توضیح می‌دهم.
۱. نام‌ها و کدهای بین‌المللی سدیم هیدروکساید
- نام شیمیایی: سدیم هیدروکساید (Sodium Hydroxide)
- نام‌های تجاری: سود پرک، سود سوزآور، کاستیک سودا (Caustic Soda)
- کد بین‌المللی:
- CAS Number: 1310-73-2
- UN Number: 1823 (برای جامد) و 1824 (برای محلول)
- HS Code: 28151100 (برای جامد) و 28151200 (برای محلول)
۲. روش ساخت سدیم هیدروکساید
سدیم هیدروکساید عمدتاً از طریق فرآیند الکترولیز محلول کلرید سدیم (آب نمک) تولید می‌شود. این فرآیند به دو روش اصلی انجام می‌شود:
الف. فرآیند غشایی (Membrane Process)
- آب نمک (NaCl) تحت الکترولیز قرار می‌گیرد.
- یون‌های سدیم (Na⁺) و کلرید (Cl⁻) جدا می‌شوند.
- سدیم هیدروکساید (NaOH)، کلر (Cl₂)، و هیدروژن (H₂) تولید می‌شوند.
ب. فرآیند جیوه‌ای (Mercury Process)
- از جیوه به عنوان کاتد استفاده می‌شود.
- سدیم با جیوه واکنش داده و آمالگام سدیم تشکیل می‌دهد.
- آمالگام با آب واکنش داده و سدیم هیدروکساید و هیدروژن تولید می‌کند.
- این روش به دلیل خطرات زیست‌محیطی جیوه، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۳. پارامترهای فیزیکی و شیمیایی سود پرک
| ویژگی |
مقدار |
| فرمول شیمیایی |
NaOH |
| جرم مولی |
40 g/mol |
| شکل فیزیکی |
جامد سفید رنگ (پرک، پولک، گرانول) |
| چگالی |
2.13 g/cm³ (جامد) |
| نقطه ذوب |
318 °C |
| نقطه جوش |
1388 °C |
| حلالیت |
بسیار محلول در آب (111 g/100 mL در 20°C) |
| pH |
حدود 14 (محلول 1%) |
۴. کاربردهای سدیم هیدروکساید (سود پرک)
سدیم هیدروکساید در صنایع مختلفی استفاده می‌شود، از جمله:
الف. صنایع شیمیایی
- تولید صابون و مواد شوینده
- سنتز مواد شیمیایی مانند سدیم هیپوکلریت (وایتکس)
ب. صنایع غذایی
- شست‌وشو و ضدعفونی تجهیزات
- فرآوری مواد غذایی مانند زیتون
ج. صنایع کاغذ و خمیر کاغذ
- جدا کردن لیگنین از الیاف چوب
د. صنایع نفت و گاز
- خنثی‌سازی اسیدها در فرآیندهای پالایش
ه. تصفیه آب و فاضلاب
- تنظیم pH و حذف فلزات سنگین
و. صنایع نساجی
- فرآوری الیاف و رنگ‌ریزی پارچه‌ها
۵. ایمنی حین کار با سدیم هیدروکساید
سدیم هیدروکساید یک ماده بسیار خورنده است و رعایت نکات ایمنی زیر ضروری است:
الف. محافظت فردی
- استفاده از دستکش مقاوم (مانند نیتریل یا نئوپرن)
- عینک ایمنی و ماسک صورت
- لباس کار مقاوم در برابر مواد شیمیایی
ب. ذخیره‌سازی و حمل‌ونقل
- نگهداری در ظروف پلاستیکی یا فلزی مقاوم به خوردگی
- دور از اسیدها و مواد قابل اشتعال
- برچسب‌گذاری صحیح با علائم خطر
ج. اقدامات اورژانسی
- تماس با پوست: شست‌وشو با آب فراوان به مدت 15 دقیقه
- تماس با چشم: شست‌وشو با آب و مراجعه فوری به پزشک
- بلعیدن: نوشیدن آب یا شیر و مراجعه به پزشک (هرگز استفراغ نکنید)
۶. قیمت خرید سدیم هیدروکساید (سود پرک) در ایران و جهان
قیمت سود پرک به عوامل زیر بستگی دارد:
- خلوص ماده (معمولاً 98-99%)
- شکل فیزیکی (پرک، پولک، گرانول)
- حجم خرید (عمده یا خرده)
الف. قیمت در ایران
- قیمت سود پرک یا سدیم هیدروکساید بستگی به گرید شیمیایی آن دارد. بطور مثال قیمت سود گرید دارویی از قیمت سدیم هیدروکساید گرید ازمایشگاهی بالاتر است.
ب. قیمت جهانی
- اروپا و آمریکا: حدود 500 تا 800 دلار به ازای هر تن
- چین و هند: حدود 300 تا 500 دلار به ازای هر تن