پتاسیم پرمنگنات: همه چیز درباره این ماده شیمیایی پرکاربرد
پتاسیم پرمنگنات (Potassium permanganate) یک ترکیب شیمیایی معدنی با فرمول KMnO₄ است. این ماده یک اکسیدکننده قوی است و به دلیل رنگ بنفش تیره خود، به راحتی قابل تشخیص است. پتاسیم پرمنگنات کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف، تصفیه آب، پزشکی و آزمایشگاه‌ها دارد.
فرمول شیمیایی: KMnO₄
روش ساخت:
پتاسیم پرمنگنات معمولاً از طریق فرآیندهای صنعتی تولید می‌شود. یکی از روش‌های رایج، اکسیداسیون پرمنگنات پتاسیم (K₂MnO₄) در محیط قلیایی است. پرمنگنات پتاسیم خود از واکنش دی‌اکسید منگنز (MnO₂) با هیدروکسید پتاسیم (KOH) و یک اکسیدکننده مانند کلرات پتاسیم (KClO₃) یا هوا تولید می‌شود.
به طور خلاصه مراحل تولید به این صورت است:
- تهیه پرمنگنات پتاسیم: واکنش دی‌اکسید منگنز با هیدروکسید پتاسیم و یک اکسیدکننده.
- اکسیداسیون: اکسیداسیون پرمنگنات پتاسیم در محیط قلیایی برای تولید پتاسیم پرمنگنات.
- تبلور: جداسازی پتاسیم پرمنگنات از محلول از طریق تبلور.
نام‌ها و کدهای بین‌المللی شناخت ماده:
- نام IUPAC: Potassium manganate(VII)
- نام‌های دیگر: پرمنگنات پتاسیم، پرمنگنات پتاس
- CAS Number: 7722-64-7
- UN Number: 1490
- EC Number: 231-760-3
ایمنی کار با پتاسیم پرمنگنات:
پتاسیم پرمنگنات یک اکسیدکننده قوی است و باید با احتیاط با آن کار کرد. نکات ایمنی زیر را در نظر داشته باشید:
- تماس با پوست و چشم: باعث تحریک و سوختگی می‌شود. از دستکش، عینک محافظ و لباس مناسب استفاده کنید. در صورت تماس، محل را با آب فراوان شستشو دهید.
- استنشاق: باعث تحریک دستگاه تنفسی می‌شود. در محیط با تهویه مناسب کار کنید و از ماسک تنفسی استفاده کنید.
- بلعیدن: سمی است و باعث تهوع، استفراغ و درد شکم می‌شود. از خوردن آن خودداری کنید و در صورت بلعیدن، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- واکنش با مواد قابل اشتعال: با مواد قابل اشتعال مانند گلیسیرین، اتیلن گلیکول و اسیدها واکنش داده و ممکن است باعث آتش‌سوزی یا انفجار شود. از نگهداری آن در کنار این مواد خودداری کنید.
- شرایط نگهداری: در ظروف دربسته، در جای خشک و خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود.
کاربردهای پتاسیم پرمنگنات:
پتاسیم پرمنگنات کاربردهای متنوعی دارد، از جمله:
- تصفیه آب: برای گندزدایی و حذف آهن و منگنز از آب.
- پزشکی: به عنوان ضدعفونی کننده برای درمان عفونت‌های پوستی و قارچی.
- صنایع شیمیایی: به عنوان اکسیدکننده در سنتز مواد شیمیایی مختلف.
- کشاورزی: برای کنترل بیماری‌های گیاهی و ضدعفونی کردن خاک.
- آکواریوم: برای درمان برخی از بیماری‌های ماهی‌ها.
- عکاسی: در گذشته به عنوان ماده ظهوردهنده در عکاسی استفاده می‌شد.
- آزمایشگاه: به عنوان معرف در آزمایش‌های شیمیایی و تیتراسیون.
پارامترهای فیزیکی و شیمیایی پرمنگنات پتاسیم:
- شکل ظاهری: کریستال‌های جامد بنفش تیره
- جرم مولی: 158.034 g/mol
- چگالی: 2.70 g/cm³
- نقطه ذوب: 240 °C (تجزیه می‌شود)
- حلالیت در آب: محلول در آب (6.4 g/100 mL در دمای 20 °C)
- pH: محلول آبی آن قلیایی است.
- پایداری: در شرایط عادی پایدار است، اما در حضور مواد آلی و نور تجزیه می‌شود.
- اکسیدکنندگی: اکسیدکننده قوی است و با مواد احیاکننده واکنش می‌دهد.