مخلوط زایلین 99.5%
مخلوط زایلین 99.5% یک حلال صنعتی است که عمدتاً از سه ایزومر زایلین (ارتو-زایلین، متا-زایلین و پارا-زایلین) به همراه مقدار کمی اتیل بنزن تشکیل شده است. این مخلوط معمولاً به عنوان "زایلین مخلوط" یا "زایلین" شناخته میشود. درصد خلوص 99.5% نشان میدهد که این مخلوط حاوی حداقل 99.5% زایلین و اتیل بنزن است و حداکثر 0.5% ناخالصیهای دیگر دارد.
اجزاء اصلی مخلوط:
- ارتو-زایلین (o-xylene): C6H4(CH3)2
- متا-زایلین (m-xylene): C6H4(CH3)2
- پارا-زایلین (p-xylene): C6H4(CH3)2
- اتیل بنزن (Ethylbenzene): C6H5CH2CH3
روش ساخت زایلین:
زایلینها معمولاً از طریق فرآیندهای زیر در صنعت نفت تولید میشوند:
-
اصلاح کاتالیزوری نفتا (Catalytic Reforming of Naphtha): در این فرآیند، نفتا (مخلوطی از هیدروکربنهای آلیفاتیک) در حضور کاتالیزورهای فلزی مانند پلاتین یا رنیوم تحت حرارت و فشار بالا قرار میگیرد. این فرآیند منجر به آروماتیزاسیون و تشکیل ترکیبات آروماتیکی از جمله بنزن، تولوئن و زایلینها میشود (که به مجموع آنها BTX میگویند).
-
پیرولیز بنزین (Steam Cracking of Gasoline): این فرآیند برای تولید اتیلن و پروپیلن انجام میشود، اما به عنوان محصول جانبی، ترکیبات آروماتیکی مانند زایلینها نیز تولید میشوند.
-
تغییر شکل تولوئن (Toluene Disproportionation): در این فرآیند، تولوئن در حضور کاتالیزور به بنزن و زایلینها تبدیل میشود. این روش برای تنظیم نسبت بنزن، تولوئن و زایلینها در یک واحد پتروشیمی استفاده میشود.
معادله واکنش شیمیایی تشکیل:
به دلیل پیچیدگی فرآیندهای تولید زایلین و تنوع واکنشها، ارائه یک معادله واکنش شیمیایی واحد برای تشکیل زایلینها امکانپذیر نیست. هر یک از روشهای فوق دارای مجموعهای از واکنشهای پیچیده هستند که منجر به تشکیل مخلوطی از ترکیبات آروماتیکی میشوند.
کاربردهای پزشکی، درمانی و صنعتی:
- کاربردهای صنعتی:
- حلال: به عنوان حلال در صنایع رنگ، رزین، چسب، لاک، و جوهر استفاده میشود.
- تولید مواد شیمیایی: به عنوان ماده اولیه در تولید پلیمرها، الیاف پلیاستر، مواد منفجره، داروها، و آفتکشها استفاده میشود.
- پاککننده: برای تمیز کردن و چربیزدایی در صنایع مختلف کاربرد دارد.
- سوخت: به عنوان جزئی از سوخت هواپیما و بنزین استفاده میشود.
- کاربردهای پزشکی و درمانی زایلین:
- حلال در آزمایشگاه: به عنوان حلال در آمادهسازی نمونههای بافتی برای بررسی میکروسکوپی (هیستوپاتولوژی) استفاده میشود. زایلین با حل کردن پارافین از بافت، امکان رنگآمیزی و بررسی آن را فراهم میکند.
- **درمان اتولوژیک آسیت (Autologous ascites reinfusion) ** در گذشته برای آسیت کاربرد داشته است که امروزه کاربردی ندارد.
پارامترهای فیزیکی و شیمیایی مخلوط زایلین:
پارامترهای فیزیکی و شیمیایی زایلین مخلوط به ترکیب دقیق ایزومرها و خلوص آن بستگی دارد. با این حال، مقادیر معمول به شرح زیر است:
- فرمول مولکولی: C8H10 (برای هر ایزومر)
- وزن مولکولی: 106.17 گرم بر مول
- حالت فیزیکی: مایع بیرنگ
- چگالی: حدود 0.86 تا 0.88 گرم بر سانتیمتر مکعب (در دمای 20 درجه سانتیگراد)
- نقطه جوش: حدود 137 تا 144 درجه سانتیگراد (بسته به ایزومر)
- نقطه ذوب: متغیر، بسته به ایزومر (به طور کلی بین -48 تا -25 درجه سانتیگراد)
- فشار بخار: حدود 0.8 تا 0.9 کیلوپاسکال (در دمای 20 درجه سانتیگراد)
- ویسکوزیته: حدود 0.6 تا 0.8 سانتیپواز (در دمای 20 درجه سانتیگراد)
- حلالیت در آب: کم (حدود 0.02 گرم در 100 میلیلیتر آب در دمای 25 درجه سانتیگراد)
- قابلیت اشتعال: بسیار قابل اشتعال
- حدود اشتعالپذیری: 1.0% تا 7.0% حجمی در هوا
- ضریب شکست: حدود 1.49 تا 1.50 (در دمای 20 درجه سانتیگراد)
قیمت مخلوط زایلین در ایران:
قیمت زایلین در ایران به شدت تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد و به طور مداوم در حال تغییر است. این عوامل عبارتند از:
- قیمت نفت خام جهانی: از آنجا که زایلین از فرآوردههای نفتی است، قیمت نفت خام تاثیر مستقیم بر قیمت آن دارد.
- نرخ ارز: با توجه به اینکه بخشی از مواد اولیه یا خود محصول نهایی وارداتی است، نرخ ارز تاثیر قابل توجهی دارد.
- عرضه و تقاضا در بازار داخلی و جهانی: کمبود یا افزایش عرضه و تقاضا میتواند قیمت را تحت تاثیر قرار دهد.
- هزینههای تولید و حمل و نقل: هزینههای مرتبط با تولید، پالایش، و حمل و نقل زایلین نیز در قیمت نهایی آن مؤثر است.
- تحریمها و محدودیتهای تجاری: تحریمها میتوانند دسترسی به مواد اولیه و صادرات محصول را محدود کرده و در نتیجه بر قیمت تاثیر بگذارند.
- سیاستهای دولتی: سیاستهای مربوط به یارانهها، مالیاتها، و تعرفههای گمرکی نیز میتوانند قیمت زایلین را تحت تاثیر قرار دهند.
به دلیل نوسانات زیاد در قیمتها، بهترین راه برای اطلاع از قیمت دقیق زایلین در ایران، تماس با شرکتهای تولیدکننده و توزیعکننده مواد شیمیایی و پتروشیمی در ایران است. میتوانید از طریق جستجو در اینترنت یا مراجعه به سایتهای تخصصی این شرکتها، اطلاعات تماس آنها را پیدا کنید و قیمت روز را استعلام نمایید.
نکات ایمنی:
- زایلین قابل اشتعال است و باید دور از حرارت، شعله و منابع اشتعال نگهداری شود.
- بخارات زایلین سمی هستند و میتوانند باعث سردرد، سرگیجه، تهوع و مشکلات تنفسی شوند. از تهویه مناسب در هنگام استفاده اطمینان حاصل کنید.
- زایلین میتواند باعث تحریک پوست و چشم شود. از دستکش و عینک محافظ استفاده کنید.
- زایلین را در ظروف دربسته و در مکانی خنک و خشک نگهداری کنید.