- صفحه 2

 همه چیز درمورد اتوکلاو آزمایشگاهی 

اتوکلاو آزمایشگاهی چیست؟

یکی از مهم‌ترین تجهیزات استریلیزاسیون در آزمایشگاه‌های پزشکی، میکروبیولوژی، داروسازی، دامپزشکی، دندانپزشکی، صنایع غذایی و تحقیقاتی است. این دستگاه با استفاده از بخار آب اشباع تحت فشار بالا (معمولاً ۱۲۱ درجه سانتی‌گراد در ۱۵ psi یا ۱۳۴ درجه سانتی‌گراد در ۳۰ psi) تمام میکروارگانیسم‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و اسپورهای مقاوم را به‌طور کامل از بین می‌برد.

انواع اتوکلاو آزمایشگاهی:

1. اتوکلاو افقی (Horizontal Autoclave) رایج‌ترین نوع در آزمایشگاه‌های بزرگ، حجم ۵۰ تا ۱۰۰۰ لیتر، مناسب استریل مایعات، ظروف شیشه‌ای، پسماندهای عفونی و ابزار فلزی.
2. اتوکلاو عمودی (Vertical Autoclave) مناسب آزمایشگاه‌های کوچک و متوسط، حجم ۲۵ تا ۱۵۰ لیتر، قیمت اقتصادی‌تر، اشغال فضای کمتر.
3. اتوکلاو کلاس B (دندانپزشکی و پزشکی) دارای پیش‌خلأ (Pre-vacuum) و پس‌خلأ (Post-vacuum)، مناسب استریل وسایل توخالی، پوروس و پیچیده (توربین، هندپیس، ابزار جراحی).
4. اتوکلاو کلاس N فقط با جاذبه، مناسب وسایل جامد و غیرپیچیده.
5. اتوکلاو پرتابل (قابل حمل) حجم ۸ تا ۲۴ لیتر، مناسب مطب‌ها، کلینیک‌های سیار و تحقیقات میدانی.

اجزای اصلی اتوکلاو آزمایشگاهی:

• محفظه استیل ضدزنگ ۳۰۴ یا ۳۱۶L
• درب با سیستم قفل ایمنی (در صورت وجود فشار باز نمی‌شود)
• ژنراتور بخار داخلی یا خارجی
• پمپ وکیوم (در مدل‌های کلاس B)
• پرینتر یا پورت USB برای ثبت سیکل استریلیزاسیون
• سیستم کنترل PLC یا میکروپروسسوری
• سنسورهای دما و فشار دقیق
• شیرهای تخلیه ایمنی و فیلتر باکتریال هوا

استانداردهای مهم اتوکلاو آزمایشگاهی:

• ISO 17665 (استریلیزاسیون با بخار)
• EN 285 (اتوکلاوهای بزرگ)
• ISO 9001 و ISO 13485 (گواهی کیفیت تولید)
• CE اروپا، FDA آمریکا (برای صادرات)
• استاندارد ۵۱۷-۰۲ ایران (الزامی برای واردات)

قیمت اتوکلاو آزمایشگاهی در ایران :

• اتوکلاو ۲۵ لیتری عمودی ایرانی: ۳۵ تا ۵۵ میلیون تومان
• اتوکلاو ۷۵ لیتری افقی ایرانی: ۹۰ تا ۱۶۰ میلیون تومان
• اتوکلاو کلاس B ۱۸–۲۴ لیتری خارجی: ۱۲۰ تا ۳۵۰ میلیون تومان
• اتوکلاو ۱۰۰–۲۰۰ لیتری افقی خارجی: ۴۵۰ میلیون تا ۱/۵ میلیارد تومان

نگهداری و نکات ایمنی اتوکلاوآزمایشگاهی:

• استفاده از آب دیونیزه یا دیستیل (TDS زیر ۱۰)
• تخلیه روزانه آب کندانس
• تعویض واشر درب هر ۱۰۰۰ سیکل
• کالیبراسیون سالیانه توسط شرکت معتبر
• عدم استریل مواد شیمیایی خطرناک (فنل، الکل، کلریدها)
• ثبت روزانه لاگ‌بوک استریلیزاسیون (الزامی برای سازمان غذا و دارو

عمر مفید اتوکلاو آزمایشگاهی به دو عامل اصلی بستگی دارد:

جزئیات بر اساس نوع و برند:

چه عواملی عمر اتوکلاو را کم می‌کند؟

1. استفاده از آب معمولی یا آب لوله‌کشی → خوردگی محفظه و المنت (عمر نصف می‌شود!)
2. عدم تخلیه روزانه آب کندانس → رسوب و پوسیدگی شیرها
3. کار کردن مداوم در دمای ۱۳۴ درجه (به‌جای ۱۲۱ درجه) → فشار بیشتر به واشرها و محفظه
4. عدم تعویض واشر درب به‌موقع (هر ۸۰۰–۱۰۰۰ سیکل)
5. عدم کالیبراسیون سالیانه → خرابی سنسورها و برد الکترونیکی
6. استریل کردن حجم بیش از حد مجاز (بیش‌بار کردن)

علائم پایان عمر مفید اتوکلاو:

• نشتی بخار از درب یا شیرها
• خطای مداوم فشار یا دما
• زنگ‌زدگی یا خوردگی شدید در محفظه
• پمپ وکیوم (در کلاس B) دیگر خلأ مناسب نمی‌کشد
• هزینه تعمیر سالیانه بیش از ۲۰٪ قیمت دستگاه نو شد

آیا اتو کلاو ایرانی کیفیت قابل قبولی دارد؟

بله، اتوکلاوهای ایرانی در سال‌های اخیر کیفیت قابل قبول و حتی مناسبی پیدا کرده‌اند، به‌خصوص برای کاربردهای آزمایشگاهی و دندانپزشکی متوسط. این پیشرفت نتیجه سرمایه‌گذاری در فناوری‌های بومی، رعایت استانداردهای بین‌المللی (مانند ISO 9001 و ISO 13485) و تمرکز بر نیازهای بازار داخلی است. با این حال، کیفیت بسته به برند، مدل و نگهداری متفاوت است و نمی‌توان همه محصولات را یکسان فرض کرد. در ادامه، بر اساس نظرات کاربران، بررسی‌های فنی و داده‌های بازار، جزئیات را توضیح می‌دهم.

مقایسه کیفیت اتوکلاو ایرانی vs،خارجی: