کلسیم کلراید: همه چیز درباره این ترکیب پرکاربرد
کلسیم کلراید (Calcium Chloride) با فرمول شیمیایی CaCl₂ یک ترکیب یونی متشکل از کلسیم و کلر است. این ماده به شدت آبدوست (hygroscopic) بوده و به راحتی آب را از محیط جذب می‌کند. کلسیم کلراید در دمای اتاق به صورت جامد بلوری سفید رنگ دیده می‌شود و در آب بسیار محلول است.
روش ساخت کلسیم کلراید
کلسیم کلراید به روش‌های مختلفی تولید می‌شود:
- به عنوان محصول جانبی فرآیند سولوی: در این فرآیند که برای تولید کربنات سدیم (سودا) استفاده می‌شود، کلسیم کلراید به عنوان محصول جانبی تولید می‌شود.
- واکنش مستقیم اسید هیدروکلریک (HCl) با سنگ آهک (CaCO₃) یا هیدروکسید کلسیم (Ca(OH)₂): این روش یکی از رایج‌ترین روش‌های تولید کلسیم کلراید است.
- تبخیر آب نمک غنی از کلسیم کلراید: در برخی مناطق، آب نمک‌های طبیعی حاوی غلظت بالایی از کلسیم کلراید هستند که با تبخیر آب، می‌توان کلسیم کلراید را استخراج کرد.
معادلات واکنش ساخت کلسیم کلراید
-
واکنش اسید هیدروکلریک با سنگ آهک:
CaCO₃(s) + 2HCl(aq) → CaCl₂(aq) + H₂O(l) + CO₂(g)
-
واکنش اسید هیدروکلریک با هیدروکسید کلسیم:
Ca(OH)₂(s) + 2HCl(aq) → CaCl₂(aq) + 2H₂O(l)
پارامترهای فیزیکی و شیمیایی کلسیم کلراید
- شکل ظاهری: جامد بلوری سفید رنگ
- جرم مولی: 110.98 گرم بر مول
- نقطه ذوب: 782 درجه سانتیگراد
- نقطه جوش: بالاتر از 1600 درجه سانتیگراد (تجزیه می‌شود)
- چگالی: 2.15 گرم بر سانتی‌متر مکعب
- حلالیت در آب: بسیار بالا (74.5 گرم در 100 میلی‌لیتر آب در دمای 20 درجه سانتیگراد)
- pH: محلول آبی کلسیم کلراید کمی اسیدی است.
- آبدوست: به شدت جاذب رطوبت است.
کاربردهای صنعتی و درمانی کلسیم کلراید
کلسیم کلراید به دلیل خواص منحصر به فرد خود، کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف و پزشکی دارد:
کاربردهای صنعتی:
- جاده سازی و کنترل گرد و غبار: به دلیل خاصیت جذب رطوبت، برای تثبیت خاک و کاهش گرد و غبار در جاده‌های خاکی و معادن استفاده می‌شود.
- ضد یخ: به عنوان ماده ضد یخ در جاده‌ها و معابر در فصل زمستان کاربرد دارد.
- صنایع غذایی: به عنوان ماده افزودنی در تولید پنیر، نوشیدنی‌ها و سایر محصولات غذایی برای بهبود بافت و طعم استفاده می‌شود.
- صنایع نفت و گاز: در حفاری چاه‌های نفت و گاز به عنوان بخشی از سیال حفاری برای افزایش چگالی و پایداری چاه استفاده می‌شود.
- صنایع بتن: به عنوان تسریع کننده گیرش بتن در هوای سرد استفاده می‌شود.
- آبکاری: در فرآیند آبکاری به عنوان الکترولیت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- تولید پلاستیک: در تولید برخی از پلاستیک‌ها به عنوان ماده افزودنی استفاده می‌شود.
کاربردهای درمانی:
- درمان کمبود کلسیم (هیپوکلسمی): برای افزایش سطح کلسیم خون در بیمارانی که دچار کمبود کلسیم هستند استفاده می‌شود.
- درمان مسمومیت با منیزیم: برای مقابله با اثرات مسمومیت با منیزیم استفاده می‌شود.
- درمان هایپوکالمی (کمبود پتاسیم): در برخی موارد برای درمان کمبود پتاسیم استفاده می‌شود.
- احیای قلبی ریوی (CPR): در شرایط خاص در CPR برای کمک به عملکرد قلب استفاده می‌شود.
- تزریق وریدی: برای تزریق وریدی به عنوان بخشی از محلول‌های تزریقی استفاده می‌شود.
ایمنی کار با کلسیم کلراید
کلسیم کلراید به طور کلی یک ماده نسبتاً ایمن است، اما رعایت نکات ایمنی در هنگام کار با آن ضروری است:
- تماس با پوست و چشم: می‌تواند باعث تحریک پوست و چشم شود. در صورت تماس، فوراً با آب فراوان شستشو دهید.
- استنشاق: استنشاق گرد و غبار آن می‌تواند باعث تحریک دستگاه تنفسی شود. از تهویه مناسب استفاده کنید و از ماسک مناسب استفاده کنید.
- بلعیدن: بلعیدن مقادیر زیاد می‌تواند باعث تهوع، استفراغ و تحریک دستگاه گوارش شود.
- نگهداری: در ظروف دربسته و در جای خشک و خنک نگهداری شود.
قیمت خرید کلسیم کلراید در ایران و جهان
قیمت کلسیم کلراید بسته به عوامل مختلفی مانند:
- خلوص: کلسیم کلراید با خلوص بالاتر معمولاً گران‌تر است.
- مقدار: خرید در مقادیر عمده معمولاً ارزان‌تر از خرید در مقادیر کم است.
- نوع بسته‌بندی: بسته‌بندی‌های خاص ممکن است باعث افزایش قیمت شوند.
- تامین کننده: قیمت‌ها بین تامین کنندگان مختلف می‌تواند متفاوت باشد.
- شرایط بازار: نوسانات قیمت ارز و شرایط اقتصادی می‌تواند بر قیمت کلسیم کلراید تاثیر بگذارد.
در ایران:
قیمت کلسیم کلراید در ایران بسته به موارد ذکر شده متغیر است. برای اطلاع از قیمت دقیق، می‌توانید با نانو ثانی تامین کنندگان مواد شیمیایی تماس بگیرید و قیمت روز را استعلام کنید.
در جهان:
قیمت کلسیم کلراید در بازار جهانی نیز مشابه ایران تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. برای اطلاع از قیمت‌ها در بازار جهانی می‌توانید از منابع آنلاین معتبر مانند وب‌سایت‌های فروش مواد شیمیایی یا گزارش‌های تحلیلی بازار استفاده کنید.
نکته مهم: به دلیل نوسانات قیمت‌ها، توصیه می‌شود قبل از خرید، قیمت روز را از تامین کنندگان معتبر استعلام کنید.